Fabryczki z praskich podwórek

Ukryte fabryczki

Na praskich podwórkach, obok oficyn i zabudowy gospodarczej, zachowały się budynki, które w przeszłości były większymi lub mniejszymi fabrykami, warsztatami czy piekarniami. Po niektórych z nich pozostał ślad w postaci emaliowanych tabliczek, na których umieszczono informacje o prowadzonej działalności i miejscu.

O wielu z nich wiadomo, gdy śledzi się książki telefoniczne i adresowe z epoki. Jeszcze inne pozostawiły po sobie budynki, które mniej czy bardziej kojarzą się z konkretną profesją. Część takich budowli dostępna jest jedynie dla lokatorów mieszkających pod danym adresem. Warto też wspomnieć o obiektach, które pierwotnie były fabrykami lub zakładami produkcyjnymi, a w pewnym momencie swojej historii stały się budynkami mieszkalnymi.

Jedną z ukrytych fabryk, otoczonych ze wszystkich stron zabudową, jest Fabryka Wyrobów Żelaznych, Konstrukcji i Ornamentów „H. Zieleziński” przy ulicy Konopackiej 17. Zakład przemysłowy działał od 1860 roku, zaś na Nową Pragę przeniósł się po 1910 roku. Produkowano tutaj przede wszystkim kasy ogniotrwałe, ale również ogrodzenia czy urządzenia do rzeźni i chłodni. Kolejnym takim przykładem, a właściwie przykładami są znajdujące się pod adresem Inżynierska 5A i Inżynierska 5B Fabryka Koronek i Haftów Adolfa Pypkego oraz Fabryka  Armatur i Wyrobów Blacharskich Karola Junga i Ludwika Barwicha. Na elewacji oficyny poprzecznej na czerwonej cegle zachował się napis cyrylicą „Barwich”.

Na Kamionku (Praga Południe) wiele zakładów, warsztatów oraz piekarnia działało w różnym okresie pod adresem Targowa 14, w kamienicy wybudowanej dla Władysława Karszo-Siedlewskiego w latach 1899-1900. Jeszcze do niedawna można tam było oglądać emaliowane tabliczki, które dostarczały informacji o tym, kto i gdzie (zabudowa okala cztery podwórza) prowadził swój biznes. Jedną z osób działających w tej lokalizacji w latach 30. i 40. był Kazimierz Krzemiński mający przy ulicy Targowej 14 swój zakład mechaniczny. Najprawdopodobniej tego typu interesy koncentrowały się wokół oficyn na trzecim podwórzu, ewentualnie na czwartym, gdzie znajduje się zabudowa gospodarcza.

Udostępnij

Share on facebook
Share on twitter
Share on email
Share on whatsapp

Czytaj

Zdjęcie archiwalne

lokalizacja

ul. Konopacka 17, ul. Inżynierska 5A i 5B, ul. Targowa 14